با تأییدات خداوند متعال و با استعانت از حضرت ولی‌عصر عجل‌الله تعالی فرجه الشریف جلسه دفاعیه سرکار خانم فاطمه خشرو با موضوع مفهوم‌شناسی «تعقل» در آیات قرآن کریم مورخ ۱۴۰۳/۰۸/۲۹ ساعت ۱۳:۰۰ در مرکز آموزش‌های غیرحضوری به‌صورت ویدئوکنفرانس با حضور و مشارکت فعال همه اعضای هیئت محترم داوران برگزار گردید.
چکیده
تعقل انسان، موضوعی است که مفهوم‌شناسی آن، در کتاب هدایت الهی، قرآن کریم، می‌تواند زمینه شناخت، و استفاده بهتر از این قوه الهی را، فراهم نماید و بررسی آیات دارای ریشه (ع ق ل) یا همان تعقل، می‌رساند که کاربرد اسمی برای ریشه فعلی (ع ق ل)، در آیات قرآن کریم آورده نشده است، اما به‌صورت فعلی و ثلاثی مجرد، پنج کاربرد فعلی دارد که شامل، «تَعقِلونَ»، «یَعقِلونَ»، «یَعقِلُ»، «نَعقلُ» و «عَقَلوا» است؛ همچنین خداوند متعال، در کاربرد فعلی «تَعقِلونَ» و با صورت فعلی «أفَلا تَعقِلونَ»، گروه‌هایی از افراد را، مخاطب قرار می‌دهد؛ وعموم بندگان، یا همه مسلمانان، یا مشرکان صدر اسلام، و یهودیان و مسیحیان، و بزرگان یهود صدر اسلام را، دعوت به تعقل، در برخی موضوعات می‌نماید؛ همچنین در یک آیه با صورت فعلی «أَفَلَم تَکونوا تَعقِلون» به توبیخ عموم بندگان، در عرصه قیامت، اشاره می‌شود همین‌طور، صورت فعلی «لَعَلَّکُم تَعقِلون» می‌رساند که فهم موضوعات مطرح شده، دارای شرایط متعددی است که مخاطبان، باید آن شرایط را در کنار هم ایجاد نمایند، تا رفتار مناسب و مورد رضایت الهی را، در قبال آن موضوعات انجام دهند؛ صورت فعلی دیگر، صورت فعلی «آن کُنتُم تَعقِلون» است که شرط تعقل، قبل از اقدام را، نشان می‌دهد. در چهار کاربرد فعلی دیگر، یعنی «یَعقِلونَ»، با حدود سیزده صورت فعلی، و «یَعقِلُ»، «نَعقِلُ» و «عَقَلوا» در سه آیه، به موضوعات متنوع‌تری پرداخته می‌شود؛ مانند وسیله تعقل در وجود انسان، علل تعقل‌نکردن انسان، صفت افراد بدون تعقل، آثار فردی و اجتماعی تعقل‌نکردن، نشانه‌های خداوند در آسمان و زمین و بزرگ‌ترین فایده تعقل در دنیا.
واژگان کلیدی: عقل، تعقّل، ریشه فعلی (ع ق ل)، کاربرد فعلی، صورت فعلی.
