چکیده:
نفاق یک صفت درونی باطنی انسان است که با فساد همراه است و موجب مفسده‌های مخرب‌تر و شدیدتری نسبت به کفر می‌شود. نفاق شخص منافق اثرات منفی بیشتری نسبت به کفر شخص کافر در جامعه اسلامی دارد. ازاین‌رو می‌توان آن را مرتبط باشخصیت انسانی دانست. براین‌اساس، بررسی روحیات شخصیت منافقان می‌تواند مفید باشد؛ زیرا انسان را با حقیقت نفاق و اهل آن آشنا می‌سازد و امکان شناسایی آنان را در جامعه فراهم می‌کند. درباره لزوم شناسایی منافقان همین اندازه بس است که خطر آنان از کافران و مشرکان برای جامعه اسلامی و دین‌وایمان مردمان بیشتر است؛ زیرا منافقان، مردمان دو چهره‌ای هستند که برخلاف باطن و اعتقاد خود، ظاهر دیگری دارند و همین دورویی و دو چهره بودن امکان شناسایی آنان را کم می‌کند و قدرت تشخیص و موضع‌گیری درست انسان و جامعه را نسبت به آنان کاهش می‌دهد. یکی از آفت‌ها و آسیب‌های اجتماعی که ممکن است جامعه را به تباهی بکشد و پایه‌های وحدت اجتماعی را متزلزل سازد، آفت و آسیب بزرگی است به نام (نفاق و منافق) که در قران و روایات نسبت به این پدیده خطرناک اجتماعی هشدارهای جدی و پیگیری داده شده است. نفاق رفتاری است ناشی از انگیزه‌های مادی و دنیوی؛ در چنین حالتی بشر به‌راستی و از درون به امری معتقد نیست؛ بلکه از روی انگیزه‌های خاص تظاهر به اعتقاد می‌نماید. در ریشه‌یابی نفاق و رفتار منافقان به این نتیجه می‌رسیم که اهل نفاق انگیزه‌های مختلفی داشته‌اند و عوامل گوناگون منشأ نفاق و رفتار منافقانه است. محقق در این تحقیق به بررسی مفهوم‌شناسی نفاق پرداخته و نیز عوامل نفاق را مورد بررسی قرار داده است. این تحقیق به روش توصیفی - تبیینی و کتابخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها: نفاق؛ قرآن کریم، منافقین، دورویی
