پايگاه اطلاع رساني معاونت پژوهش مركز آموزش‌هاي غيرحضوري

چکیده
این پژوهش با هدف واکاوی اندیشه میرزا محمدحسین نائینی در نظریه‌پردازی فرمانروایی مشروطه، به تحلیل رساله بنیادین و ارزنده وی «تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة» در بستر نهضت مشروطه می‌پردازد. اندیشه بنیادی این پژوهش، بررسی چگونگی استنادهای نقلی و استدلال‌های عقلی نائینی برای ارائه چارچوبی فقهی منسجم و مشروعیت‌بخشی به جایگاه و نقش محوری مردم و تحدید قدرت سیاسی حاکمان است. این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش تحلیل محتوای کیفی، روش‌شناسی اجتهادی نائینی را در پیوند مبانی شریعت با الزامات دولت مدرن تبیین می‌کند و با بررسی گونه‌های استناد ایشان به منابع نقلی مانند قرآن و روایات و استدلال ایشان به قواعد عقلی-فقهی متقن مانند «قبح ظلم» و «مقدمه واجب»، به تبیین دقیق ماهیت فرمانروایی خودکامه (سلطنت تملیکیه) و ماهیت مشروطه (سلطنت ولایتیه)، و جایگاه مردم در فرمانروایی پرداخته است. ایشان در این کتاب به تبیین چارچوب فقهی مستدل برای مشروعیت‌بخشی به جایگاه و نقش فعال مردم و نظارت عمومی آنان  با حفظ مبانی شرعی می‌پردازد. دستاورد پژوهش این است که در منظومه فکری نائینی، فرمانروا در فرمانروایی خودکامه، کشور را مِلک شخصی خود مردم را بردگان خود پنداشته و در فرمانروایی مشروطه، خودش را نماینده مردم و کشور امانت مردم است و مردم به شهروندانی دارای حق و با وظیفه نظارت همگانی جایگاه می‌یابند.

کلیدواژه‌ها: آیت‌الله نائینی، تنبیه‌الامة، مشروطیت، فقه سیاسی، استبداد 

 پدیدآورندگان

    استاد داور: منصور داداش نژاد
    استاد راهنما: محمدرضا بارانی
    نویسنده: رقیه صدائی
    سطح: سطح3
    رشته: تاریخ اسلام
    برگزار کننده: قم
    شهر: قم
    مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری