چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اخلاق حکومتی پیامبر اکرم(ص) در پنج حوزه اصلی مدیریت یعنی برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، کنترل و نظارت، و رهبری و انگیزش انجام شده است. اهداف نزدیک آن شامل تحلیل نقش اخلاق پیامبر(ص) در هر یک از این مراحل و نحوه به‌کارگیری اصول قرآنی و ارزش‌های اسلامی در اداره امور حکومتی است. اهداف دور تحقیق نیز تبیین اصول مدیریتی و رهبری پیامبر(ص)، شناسایی مؤلفه‌های سیاسی چون عدالت‌محوری، مشورت، شایسته‌سالاری و صداقت، و بررسی تأثیر اقدامات انگیزشی ایشان بر انسجام اجتماعی مسلمانان را در بر می‌گیرد. روش تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و توصیفی–تحلیلی بوده و منابع اصلی آن را قرآن کریم، احادیث و روایات معتبر، آثار سیره‌نگاری و کتب تاریخی و پژوهش‌های مرتبط با مدیریت اسلامی و تاریخ صدر اسلام تشکیل می‌دهد. ضرورت این تحقیق در آن است که ابعاد مدیریتی و سیاسی سیره پیامبر(ص) کمتر به صورت منسجم بررسی شده و پرداختن به آن می‌تواند الگویی عملی و الهام‌بخش برای رهبران و مدیران جوامع اسلامی معاصر فراهم سازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی پیامبر(ص) مبتنی بر آینده‌نگری، عبرت از گذشته و مدیریت دقیق منابع بود و ایشان با ترویج انفاق و زکات از فقر و اسراف جلوگیری می‌کردند. در سازماندهی، با استفاده از افراد متخصص و یاران مورد اعتماد، ساختاری کارآمد در بخش‌های اداری، قضائی، مالی، نظامی و تبلیغاتی ایجاد شد. هماهنگی جامعه از طریق مشورت، عبادات جمعی و پیمان‌های اجتماعی تحقق یافت. در کنترل و نظارت، پیامبر(ص) با حضور مستقیم در میان مردم، امر به معروف و نهی از منکر و مقابله با فساد، عدالت را برقرار می‌ساختند. در رهبری و انگیزش نیز با عدالت، شایسته‌سالاری و شفافیت، روحیه همکاری و نشاط اجتماعی را تقویت می‌کردند. در مجموع، سیره حکومتی پیامبر اکرم(ص) الگویی جامع از مدیریت اخلاقی و سیاسی بر پایه عدالت، مشارکت و شفافیت است که نه تنها در عصر خود موفقیت‌آفرین بود، بلکه امروزه نیز می‌تواند منبع الهام و راهنمایی ارزشمند برای مدیریت و رهبری در جوامع اسلامی و انسانی باشد.
کلمات کلیدی: اخلاق حکومتی، مدیریت پیامبر اکرم (ص)، عدالت و رهبری اسلامی، برنامه‌ریزی و سازماندهی اسلامی
پدیدآورندگان
استاد داور: مهدی نورمحمدی
استاد راهنما: حامد قرائتی
نویسنده: لیلا علیمرادی
سطح: سطح3
رشته: تاریخ
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
