چكیده
پژوهش حاضر با عنوان «جایگاه عدل در فقه امامیه و فقه حنفیه» به بررسی تطبیقی مفهوم و کارکرد عدالت در دو مکتب فقهی پرداخته است. مسأله اصلی تحقیق آن است که عدالت، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارزش‌های اسلامی، چه جایگاهی در فقه امامیه و فقه حنفیه دارد و این دو مکتب در تعریف، مبانی، طرق احراز و کاربردهای عدالت چه اشتراک‌ها و افتراق‌هایی دارند. اهمیت این تحقیق در آن است که شناخت دقیق عدالت، افزون بر کارکرد بنیادین در مباحث فقهی، در حوزه‌های اجتماعی و حقوقی نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد و مقایسه دو مکتب می‌تواند زمینه‌ای برای تقریب و درک متقابل میان فقه مذاهب اسلامی فراهم آورد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه‌ای و مبتنی بر مطالعه منابع اصیل فقهی، تفسیری و کلامی بوده و داده‌ها با روش توصیفی ـ تحلیلی پردازش شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که فقه امامیه و فقه حنفیه در اصل ضرورت عدالت و جایگاه بنیادین آن در قضاوت، شهادت، امامت جماعت و زندگی اجتماعی هم‌داستان‌اند، اما در تعریف عدالت، گستره و معیارهای آن، و نیز در طرق احراز مانند اعتبار حسن ظاهر یا شیاع، اختلافاتی دارند. در نتیجه، می‌توان گفت عدالت در هر دو مکتب، رکن اساسی نظام فقهی و حقوقی محسوب می‌شود، هرچند رویکردهای متفاوت آنان در برخی جزئیات، به دو نوع نگاه متمایز در عرصه فقه عملی منجر شده است.
كلید واژه‌ها: عدل، فقه امامیه، فقه حنفیه، عدالت در قضاوت، عدالت در شهادت، عدالت در امامت جماعت، عدالت در حقوق خانوادگی.
پدیدآورندگان
استاد داور: محمدهادی فاضل
استاد راهنما: محمد حیدری زاد
نویسنده: نرگس محسن حقیقی
سطح: سطح3
رشته: فقه و اصول
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
