چکیده
ارتجاع فکری، یک مفهوم نسبی و همزاد با ادیان و عقاید بشری است. تاریخ اسلام و جامعة اسلامی نیز از بدو تشکیل حکومت اسلامی در مدینه از این جریان انحرافی به دور نبوده و در دوره‌های مختلف تاریخ اسلام شاهد فرازوفرود این جریان است، به‌ویژه در دوره معاصر ایران جریان تحجر به‌سوی ریشه‌دارتر و تنومندترشان حرکت پیش رفته است. در طول تاریخ عواملی ایجادکننده ارتجاع فکری بودند که آثار دنیوی و اخروی فراوانی برای گروندگان آن برجای گذاشته است. هدف از نگارش این تحقیق راه‌های نجات از انحطاط انسان‌ها و جوامع انسانی که در اندیشه ارتجاع فکری غرق‌شده‌اند. این تحقیق بنیادی بوده که با روش توصیفی - تحلیل به جمع‌آوری مطالب از منابع مکتوب کتابخانه‌ای و نرم‌افزاری پرداخته‌شده است. با توجه به تعریفی که از آیات و روایات و کلام امامین انقلاب از ارتجاع فکری به‌دست‌آمده و درگیری طیف وسیعی از مکاتب و اندیشه‌های ملحد که در رأس آن‌ها مکاتب مادی و غیر وحیانی غربی است، جهت شناخت مکتبی که امروزه آثار زیان‌بار اخلاقی و اقتصادی و سیاسی آن بر همه نمایان شده، ضروری و لازم است به این امر پرداخته شود. آنچه در این تحقیق از قرآن و روایت و کلام امامین انقلاب به‌دست‌آمده است این‌که معنای غالب ارتجاع بازگشت به عقب و تغییر نگرش دادن از اسلام ناب به اسلام سازش‌کار و آمریکایی است که عوامل فردی همچون هواپرستی، حق ناپذیری، استکبار و ... و عوامل اجتماعی سکوت عالمان و عدم عبرت‌پذیری و عدم خردورزی است که آثار دنیوی مبارزه با عقلانیت، نگاه ابزاری به دین، غفلت و گمراهی را در پی دارد و اثر اخروی آن اعراض از دین، انکار و افتراء به نبوت و درنتیجه خلود در جهنم است. راهکارهای معرفتی برای دفع و رفع ارتجاع فکری تقویت ایمان، بصیرت افزایی، غفلت زدایی، اطاعت از رهبری و... و راهکارهای رفتاری و عملی آن امربه‌معروف، تولی و تبری، استکبارستیزی و صبر و استقامت است.
کلیدواژه‌ها: ارتجاع فکری، تحجر، اسلام انقلابی، اسلام سازش‌کار، استکبارستیزی، تحول.
پدیدآورندگان
استاد داور: محمدرضا سازمند
استاد راهنما: مریم السادات موسوی
نویسنده: الهام سلامتی
سطح: سطح3
رشته: تفسیر و علوم قرآن
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
