چکیده
يكى از ابزارهاى متعارف تربيتى در ميان عموم مردم، استفاده از ضربالمثلها، تمثيلها و تشبيههاى مناسب است. قرآن كريم نيز در موارد عديدهاى از اين مثلها استفاده كرده است. امام صادق عليه السلام مىفرمايد: «امثال القرآن لها فوايد فامعنوا النظر فتفكّروا فى معانيها و لاتمرّوا بها»:«مثلهاى قرآن داراى فوايد بسيارى است؛ با نظر دقيق به تفكر درباره معانى آنها بپردازيد و [بىتوجه] از آنها عبور نكنيد.» مثالهاى قرآنى مانند تشبيه سر انجام دنيا به پژمرده شدن گياهان سر سبز، تشبيه اعمال كفار به سراب، تشبيهات متعدد در مورد منافقان، تمثيل به پيرزنى كه پنبههايش را رشته مىكند و همگى قابل تأمل است. روش پایان نامه توصیفی – تحلیلی است و در این میان اهمیت بررسی حاضر را می‌توان از طرفی ناظر بر اهمیتی دانست که در آموزه‌های اسلامی برای امر تربیت بیان شده است و از سوی دیگر تمثیل و مَثَلهاى قرآن از جهت تربيتى داراى فوايد بی شماری از جمله :عبرتآموزى، تفكر و تأمل، تشويق و ترغيب، هشدار، تبيين و تقرير، اندرز و نصيحت، و تقريب مسايل پيچيده به ذهن میباشد که خود بر اهمیت بررسی موضوع حاضر می افزاید. نكته مهم در حیطه معرفتی و تربیتی تمثیل به حیوانات اين است كه در معانى سطحى آن نبايد توقف كرد، بلكه با گرفتن سررشته تفكر و تعقل بايد در معانى ژرف آن فرو رفت.طی بررسی‌های صورت گرفته عنوان کتاب یا مقاله‌ای که صرف موضوع حاضر را در تمامی ابعاد آن مورد بررسی قرار داده باشد، یافت نشد. لذا در راستای پر کردن خلاء مطالعاتی موجود در این حیطه از معارف قرآنی ضرورت انجام تحقیقی که بتواند با توجه به اهداف بنیادی و راستای تولید علم، پاسخ درخوری به سوال اصلی تحقیق بدهد احساس می‌شود. لذا در بعد خداشناسی؛ آشنایی با آیات شگفت انگیز جهان خلقت که هرکدام به تنهایی نشان دهنده ی عظمت و قدرت آفریننده توانای خود هستند، راهی است که هم پژوهشگران بزرگ و هم صحرانشینان تحصیل نکرده را به خدا می رساند. درواقع خداوندمتعال از انسان می خواهدبا این جلوه‌های آفرینش با چشم بصیرت بنگرد.وبا دیدن آیات الهی در این زمینه به یاد او بیفتند و تفکر و اندیشه در حالت های حیوانات و در خلقت آنها، درنحوه ی زیست فردی و اجتماعی آنها و... ما را به خدای حکیم و علیم رهبری می‌کند ودر بعد اخلاقی – تربیتی درقرآن کریم ویزگی ها و رفتارهای حیوانات به عنوان تمثیل و نمادبرای انتقال مفاهیم اخلاقی و تربیتی به انسان ها به کار رفته اندو این تمثیل‌ها با هدف نشان دادن صفات نیک و بد، بر عبرت آموزی و توجه به آیات الهی در خلقت حیوانات مطرح شده اند.
کلمات کلیدی: تمثیل حیوانات، ساحت اعتقادی، ساحت اخلاقی، ضرب‌المثل
پدیدآورندگان
استاد داور: محمد سحرخوان
استاد راهنما: مهدی باکوئی
نویسنده: فرشته اکبری نیا
سطح: سطح3
رشته: تفسیر و علوم قرآن
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
