چکیده:
اصل سهولت به عنوان یکی از اصول مهم در استنباط احکام فقهی، نقش کلیدی در تسهیل تکالیف شرعی و دوری از حرج دارد. این پژوهش به بررسی جایگاه اصل سهولت در مبانی فقهی سه تن از بزرگان فقه شیعه، یعنی محقق اردبیلی، امام خمینی و سید ابوالقاسم خویی پرداخته است. برايند تحقيق حاكي از اين بوده است كه هر یک از این فقها با رویکردهای متفاوتی به اصل سهولت نگریسته‌اند. مثلا محقق اردبیلی با تأکید بر عقلانیت و انعطاف در فقه، گاه از این اصل برای کاهش سختی احکام بهره برده است؛ امام خمینی با تلفیق اصل سهولت و مصلحت نظام اسلامی، به ویژه در حوزه احکام حکومتی، گستره جدیدی از کاربرد این اصل را مطرح کرد؛ محقق خویی با نگاهی محتاطانه‌تر، اصل سهولت را در چارچوب ادله سنتی فقهی و با استناد به آیات و روایات بررسی نموده است. به هر صورت، این تحقیق نشان میدهد که با وجود اشتراکات، تفاوتهای چشمگیری در تفسیر و کاربرد اصل سهولت در اندیشه این فقها وجود دارد که ریشه در مبانی اصولی و دیدگاههای اجتماعی هر یک دارد و ما در اين تحقيق به اين اصل در عبادات و معاملات خواهيم پرداخت. در همین راستا، تحقیق حاضر با بهره‌گیری از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی به جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات پیرامون اصل سهولت پرداخته و در تلاش است تا ضمن رفع خلأ تحقیقی در خصوص اصل سهولت، آن را در نظرگاه سه فقیه وارستۀ جهان تشیع محقق اردبیلی، محقق خویی و امام خمینی ره مورد تفحص قرار دهد. لذا تحقیق حاضر ضمن مفهوم‌شناسی دقیق اصل سهولت، بر محور آرا و فتاوای فقهی این سه فقیه شیعه چرخیده است. بنابراین این تحقیق در سه فصل و 16 گفتار در قالب پایان‌نامه سطح سه حوزه علمیه انجام گرفته است.
کلیدواژه: اصل سهولت، محقق اردبیلی، محقق خویی، امام خمینی.
پدیدآورندگان
استاد داور: داود غائبی
استاد راهنما: محمد ربانی
نویسنده: زهرا دهقانی دوست
سطح: سطح3
رشته: فقه و اصول
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
