پايگاه اطلاع رساني معاونت پژوهش مركز آموزش‌هاي غيرحضوري

چکیده:

در کتاب‌های مختلف تاریخ که اوضاع جاهلیت را به تصویر می‌کشند افکار، عقاید ، آداب و رسوم زشت و خرافی عرب جاهلی در مورد زنان به وضوح دیده می‌شود . نظام ازدواج و طلاق در جاهلیت بسیار اسف‌انگیز بود و در جهان نظیری نداشت ، زیرا عرب جاهلی زن را موجودی پست و حقیر می‌شمرد و برایش ارزشی قائل نبود. با شکنجه و آزار زن، از پرداخت مهریه امتناع می‌کردند و او را همچون ظرفی می‌پنداشتند که خود به خود ارزشی ندارد و ارزش او را از آن مظروفش می‌دانستند. اعراب پاره-ای از نعمت¬ها را بر زنان حرام کرده بودند و زنان و دختران را لایق ارث نیز نمی‌دانستند.دردناک‌ترین و هولناک‌ترین ظلم به آنان ، سنت «وأد» یا «دخترکشی» بود. شاید برخی معتقد باشند که این پدیده زشت در همه قبایل رواج نداشته است، اما بی‌تردید این مسئله نادر هم نبود، زیرا قرآن کریم در چند آیه به این عمل زشت اشاره دارد. بررسی رفتار و شخصیت افراد و نوع عملکرد آنها در دوره خاص زمانی با در نظر گرفتن فضای حاکم و اندیشه غالب آن زمان، واقع گرایانه تر است، به گونه‌ای که بدون توجه به این نکته نمی توان فردی را جدا از موقعیت سیاسی، تاریخی و جغرافیایی زمانش بررسی کرد. ازاین رو، بررسی جایگاه زن ، نظام خانواده و کارکردهای آن  در عصر جاهلی، به منظور مقایسه آن با زن و خانواده عصر نبوی و تطبیق رفتارهای جاهلی با زنان و رفتار پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) با آنان، امری اجتناب ناپذیر است. در عصر جاهلیت هیچ محدودیتی برای تعدّد زوجات وجود نداشت. زنان و دختران از ارث محروم بودند و جزو نسل به شمار نمی آمدند؛ یعنی اگر مردی ده ها دختر نیز داشت، باز از وی با تعبیر «لا عَقِبَ لَهُ» یاد می شد. دختران و زنان هیچ گونه استقلال و حقوق مادی و معنوی نداشتند و همواره به پدران و همسران خویش وابسته بودند. در چنین وضعیتی، محدود ساختن تعدد زوجات به چهار زوج ، تقسیم ارث میان پسر و دختر به صورت دو بر یک، تعلق مهریه و نفقه به زن بسیار ارزشمند و ستودنی است. در این میان نتایج نحقیق حاضر مبین این است که در حیطه  آداب و رسوم عصر جاهیلی در برخی مصادیق هم کفو بودن ، اصالت خانوادگی، خصوصیات اخلاقی، اختیار زن برای انتخاب همسر، اصل وجودی صداق ، تشابهاتی میان دوران جاهلیت و عصر نبوی مشاهده می شود که فی الجمله آنها را می توان در زمره احکام امضایی اسلام تلقی کرد. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به مطالعه تطبیقی آداب و رسوم ازدواج های عصر جاهلی و عصر نبوی پرداخت.
کلیدواژه‌ها:آداب و ورسوم، ازدواج، عصر جاهلیت، عصر نبوی، زنان.

پدیدآورندگان

    استاد داور: مصطفی صادقی
    استاد راهنما: حسین احمدیان دلاویز
    نویسنده: فاطمه قنبری
    سطح: سطح3
    رشته: تاریخ اسلام
    برگزار کننده: قم
    شهر: قم
    مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری