چکیده:
دین اسلام نه‌تنها وجود حس انتقام جویی در انسان را منکر نشده بلکه آن را به رسميت شناخته است. ازنظر اسلام، وجود حس انتقام جویی در انسان امری لازم است و برای دفع خطر و جلوگیری از نابودی و مقابله با دشمنان به آن نیاز است. حس انتقام جویی پرتویی از مشیت حکیمانه پروردگار متعال در آفرینش انسان است و این احساس دو جنبه پسندیده و ناپسند دارد و جنبه پسندیده آن در مواردی ضروری است و ظهور جنبه ناپسند آن نیز به سبب اینکه اغلب برانگیخته از عوامل بیرونی است و کنترل همه این عوامل از اختیار انسان بیرون است، امری طبیعی می‌نماید. لیکن باید این احساس را کنترل و مدیریت نمود و آسیب‌های ناشی از آن را به حداقل رساند. در آیات و روایات، انسان‌ها از انتقام جویی ناپسند نهی شده‌اند و قرآن کریم و آموزه‌های دینی در این حوزه سعی نموده است تا نحوه‌ی ارتباط فرد با محیط اطرافش را به شکلی صحیح تنظیم کند؛ ازاین‌روی، اگر راهکارهای قرآنی به‌خوبی تبیین شود، علاوه بر تکامل شخصيت درونی، به تنظیم افکار و کردار فردی و اجتماعی کمک فراوانی خواهد نمود و در نتیجه آن روابط بین افراد، بهبود خواهد یافت؛ خداوند متعال برای هدایت بشر نعمت‌های گوناگونی ازجمله پیامبران، وحی، قدرت تفکر را به او ارزانی داشت؛ یکی از این نعمات باارزش وجود کتاب مصحف شریف و روایات گران‌قدری است که انسان با تمسک به آن‌ها می‌تواند راه رسیدن به سعادت و کمال را بپیماید. قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (علیه السلام) راهکارهای ارزشمندی را برای مقابله با انتقام جویی ناپسند، کنترل و مدیریت این احساس پیشنهاد می‌کنند. در این نوشتار سعی شده است انواع انتقام جویی و شرایط مربوط به آن‌ها بر اساس آیات و روایات به شیوه توصیفی – تحلیلی پردازش و راه‌های عملی و علمی مقابله با انتقام جویی ناپسند از منظر آیات و روایات موردبررسی قرار گیرد. نتایج و دستاوردهای حاصل از تحقیق حاضر حاکی از آن است که بخشش و گذشت، ذکر و یاد خدا، ترس از عقاب و عذاب خداوند ازجمله راه‌حل‌های عملی و سکوت، تغییر وضعیت و دوری از اهل غضب ازجمله راه‌های علمی مقابله با انتقام جویی ناپسند است.
واژگان کلیدی: انتقام، انتقام‌جویی، راهبرد، راهبردهای مقابله، قرآن.
پدیدآورندگان
استاد داور: محمدرضا سازمند
استاد راهنما: جواد اکبری مطلق
نویسنده: مریم اقاجانی
سطح: سطح3
رشته: تفسیر و علوم قرآن
برگزار کننده: قم
شهر: قم
مدرسه: قم - قم - مرکز آموزش‌های غیرحضوری
