پايگاه اطلاع رساني معاونت پژوهش مركز آموزش هاي غيرحضوري

از جمله واقعیاتی که برخی از مراجعان و شنوندگان آیات قرآن نسبت به آن تصور نادرستی داشته اند قوامیت مردان بر زنان وتنبیه بدنی زنان از سوی مردان است که آیة سی و چهارم سورة نساء بدان تصریح کرده است. 

نوشتار حاضر با ورود به منابع تفسیری مهم شیعی و سنی و بررسی روایات رسیده در خصوص این آیه، به تبیین ماهیت این دو امرپرداخته است.طبق دیدگاه مفسران فریقین دلیل قوامیت مردان بر زنان را تحمل بار سنگین زندگی از نظر تامین معاش و نفقه ذکر کرده اند و برخی هم وجه تفضیل و امتیاز مرد بر زن را عقل و ولایت گفته اند.

از نظر مفسرین در صورتی که زن حقوق شوهر را نادیده بگیرد، قرآن برای باز پس گیری این حق، شوهر را ابتداء ملزم به پند و اندرز دهی می کند و در صورت بی ثمر بودن این روش، دوری از بستر را توصیه می کند. تنبیه بدنی آن هم با شرایطی خاص زمانی مجاز شمرده شده که دوری از بستر پاسخ ندهد.

بنابراین حکم تنبیه تنها یک تجویز ضروری برای مقاطعی کاملاً خاص( نشوز زن) است. از بررسی مجموع سخنان مفسران می توان چنین نتیجه گیری کرد که آیه هیچ گاه در مقام برتری مردان بر زنان نیست، بلکه قرآن تنها در سیاق سخن از زندگی زناشویی که در نهایت یکی از دو طرف باید عهده دار مسئولیت باشد از قوامیت مرد نسبت به زن سخن می گوید و در خانواده به عنوان یک واحد اجتماعی، جایگاه زوج و زوجه را مشخص و گوشزد می کند. و در پایان روشن شده است که آنچه برخی مراجعان و یا شنوندگان در وهلة اول برداشت کرده اند با آنچه مورد نظر خود قرآن و سنت اهل عصمت (  علیه السلام) است، بسیار متفاوت بوده و واقعیت قرآنی و وحیانی در این مورد غیر از تصور بشری و زمینی است

 

مؤلف: سیده‌کفایت آلبوشوکه